Liegen op je cv: ‘De waarheid is altijd beter dan je leugen’

Solliciteren is de beste versie van jezelf laten zien. Dus je trekt iets moois aan, oefent een glimlach in de spiegel, en je cv had je al opgepoetst. Dat je drie maanden lang Netflix hebt gekeken in je pyjama, hoeft niemand te weten en dat dat middelbare schooldiploma nooit behaald is ook niet. Hoe erg is dat, liegen op je cv?

Bij twijfel, raadpleeg de wet. Daar staat het volgende, in artikel 225, over valsheid in geschrifte: “Hij die een geschrift dat bestemd is om tot bewijs van enig feit te dienen, valselijk opmaakt of vervalst, wordt als schuldig aan valsheid in geschrift gestraft, met gevangenisstraf van ten hoogste zes jaren of geldboete van de vijfde categorie.”

Een diploma verzinnen, vervalsen en gebruiken kan je dus een celstraf van zes jaar opleveren. Maar ook kleine leugentjes zijn strafbaar in het arbeidsrecht, en zijn voor een werkgever een goede reden voor ontslag op staande voet.

Karina Ahles runt Een Streepje Voor, een bedrijf in cv-verificatie. Ze is een soort detective, vertelt ze. Ahles controleert cv’s op echtheid in opdracht van bedrijven en ook leert ze werkgevers hoe ze feitelijke checks op cv’s moeten uitvoeren.

Een leugen, hoe klein ook, is gewoon kwalijk, zegt Ahles. “Een klein leugentje is niet erg, denken veel mensen, maar ik zie het anders. Het laat zien dat je onder bepaalde druk bereid bent leugens te vertellen. En een potentiële leugenaar, die zou ik als werkgever niet aannemen.”

De meeste leugens zijn niet zo schokkend, vertelt Ahles: data die op elkaar worden aangesloten zodat een gat niet opvalt of het verfraaien van verantwoordelijkheden. Dat is nog steeds niet oké, zegt ze. Je denkt iemand als leidinggevende binnen te halen op basis van zijn of haar expertise, maar die expertise is er helemaal niet.

Soms zijn de leugens kwalijker, aldus Ahles.”Ik had ooit een groot internationaal bedrijf als cliënt. Zij hadden een werknemer in dienst die de hele wereld rondreisde. Toen hij in Nigeria zat moest hij een bewijs hebben van zijn hbo-diploma, want in dat land geldt de regel dat je vanaf een hbo-diploma een werkvisum kunt aanvragen. Ik was er wel een week mee bezig om dat diploma op te vragen, want hij bleef volhouden dat hij het had.”

Niet dus. De werknemer had al die tijd gelogen en dat kwam nu uit: hij had geen hbo-diploma en het onderwijsinstituut kende zijn naam niet. Ahles: “Hij werd ontslagen en moest ook meteen het land uit. Had ik het maar niet gecheckt, zei iemand van dat bedrijf later, dan had hij gewoon overal kunnen blijven werken behalve in Nigeria. Soms maakt het zelfs werkgevers niet echt uit, dat kan natuurlijk ook.”

Cv’s vertellen niet de hele waarheid, zegt loopbaancoach en sollicitatie-expert Aaltje Vincent stellig. Ze werkt ruim dertig jaar als loopbaandeskundige en heeft duizenden cv’s in handen gehad vertelt ze, en als er één ding als een paal boven water staat is dat iedereen zichzelf vooral tekort doet op z’n cv. “Mensen zijn onbewust bekwaam. Ze voeren jarenlang taken uit die ze als vanzelfsprekend ervaren en zetten dat niet op hun cv.”

Liegen op je cv: dat mag niet. Je krijgt het er warm van tijdens sollicitatiegesprekken. Als het ontdekt wordt, werkt het tegen je, zegt Vincent. Maar vooral: het is niet nodig. Mensen onderschatten stelselmatig hun eigen kunnen en kunnen hun cv veel meer laten opvallen.

“Laatst had ik een cv in handen waarop stond: leiding geven aan een team. Dat was alles. Dan ga ik doorvragen, wat een recruiter ook zou moeten doen in plaats van zoeken naar leugens. Het bleek dat ze teams van hoogopgeleiden coachte. Dan maak ik ervan: ‘Geeft integraal en coachend leiding aan team van hbo- en wo-opgeleiden.'”

Nog een voorbeeld: iemand die zeven jaar hetzelfde werk doet maar steeds een andere titel krijgt heeft een rommelig zootje op z’n cv, zegt Vincent. “Het ene jaar ben je HR-manager, dan weer PO- medewerker. Maak er dan één titel van. Zeven jaar hetzelfde werk, dat staat veel steviger. Dat is iets anders dan liegen.”

Noem resultaten, de omzet die je als accountmanager draait, zet stakeholders op een rijtje, vertel over je kennis van whisky, van koffie, noem het aantal gasten dat je bedient. Kortom, zegt Vincent, het is niet nodig om te liegen, omdat je jezelf al onderschat. “Mijn advies is: maak je cv nooit alleen. Zoek hulp van een iemand die verder vraagt.”

Leugens zijn vaak niet nodig, zegt ook Karina Ahles van Een Streepje Voor. “Ik had ooit iemand die zei dat hij bedrijfsleider was en mensen aanstuurde in de supermarkt. Na een check bleek dat een bijbaantje te zijn op zaterdag. Wees dan liever eerlijk en leg uit dat je baas jou af en toe de verantwoordelijkheid gaf als hij buiten de deur was. Daarmee laat je zien dat je wel dat verantwoordelijkheidsgevoel hebt én te vertrouwen bent.”